Η περιοχή της Θεσσαλίας εκτός από την ιστορικότητα της έχει υπάρξει πεδίο υποδοχής πολλών ασθενειών και έδαφος ραγδαίας εξάπλωσης πανδημιών. Μια από τις αιτίες της εξάπλωσης μπορεί να αναζητηθεί πολλές φορές στην εξαθλίωση του πληθυσμού, αφού αρκετές ήταν οι περίοδοι που οι συνθήκες εργασίας υπήρξαν ιδιαίτερα σκληρές σε βαθμό τέτοιο που να ορίζονται ως διαρκής αγώνας για την επιβίωση. Αυτά τα γεγονότα φυσικά και περικλείουν και-σε πιο ειδικό και στενό πλαίσιο-το χωριό μας, το Κεφαλόβρυσο.
Ημερομηνία ορόσημο φαίνεται να είναι το 1348, όπου εξαιτίας φοβερής επιδημίας, η κεφαλή της Θεσσαλίας, ο πιγκέρνης Ιωάννης Άγγελος πεθαίνει και από το σημείο εκείνο ο τόπος καταλαμβάνεται από τους Σέρβους. Μάλιστα η ευρύτερη εδαφική ζώνη μας γίνεται ισχυρή έδρα για συγκεκριμένο διάστημα με άρχων τον Ιερεμία Χρανισλάβο, ο οποίος είχε πολιτικοστρατιωτική και θρησκευτική δύναμη.
Μια ιδιαίτερη εποχή είναι ο δέκατος έκτος αιώνας μετά Χριστόν, όπου καταγράφεται πως η περιοχή πλήττεται από πανδημία με κύρια έτη αναφοράς το 1545, το 1555 και το 1565. Άλλωστε δεν πρέπει να είναι τυχαίο πως αυτό το χρονικό διάστημα συμπίπτει με την εγκατάλειψη του οικισμού στη Λάκκα και την μεταφορά του χωριού μας σχεδόν δύο χιλιόμετρα νοτιότερα, στη σημερινή του θέση ως Μέρτσι Μικρό, να ακολουθεί. Ισχυρή πεποίθηση είναι πως η επικρατούσα υγειονομική συνθήκη εξέλιξε τα γεγονότα πιο γρήγορα. Ως επίμετρο στα συμβάντα τοποθετούμε και την γεωλογική μορφολογία της πεδινής ζώνης της ευρύτερης περιοχής καθώς ''παλαιά έλη και τέλµατα υπήρχαν και ήταν υπερβολικά εκτεταμένα'', όπως καταγράφεται σε κείμενα της εποχής.
Μια ακόμη ημερομηνία που απασχολεί τους ιστορικούς είναι το 1679 τότε που η επιδημία έπληξε τη περιοχή των Τρικάλων και της Καλαμπάκας με πολλή ένταση, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται. Εδώ να τονίσουμε πως οι συγγραφείς και οι ερευνητές της εποχής με τον όρο Τρίκαλα, πολλές φορές εννοούν και τα χωριά εγγύς της πόλεως.
Το 1759-1760 τα Τρίκαλα επλήγησαν για μία ακόμα φορά από την φοβερή ασθένεια ενώ ακόμα μεγαλύτερη δυναμική είχε η επιδημία την άνοιξη του 1787.
Μεταφερόμαστε στις 12 Ιουνίου 1792 καθώς διαβάζουμε την εξής καταγραφή:
"...εις τον ίδιον καιρόν ήγουν όλον τον χρόνον έστειλεν ο Θεός την ολέθριον νόσον και εις τα Τρίκαλα...''
Λίγα έτη μετέπειτα, το 1812 ο Γάλλος περιηγητής Φρανσουά Πουκεβίλ αναφέρει με λεπτομέρεια: ''Βαδίζαμε προς το επίκεντρο της επιδημίας στα Τρίκαλα σαν να βρισκόμαστε σε εχθρικό έδαφος. Τα περισσότερα χωριά του κάμπου φαίνονταν ερημωμένα ή θρηνούσαν τους νεκρούς τους. Το μεροκάματο είχε φτάσει τα 12 φράγκα αλλά ο τρόμος του θανάτου κατανικούσε τη φιλοχρηματία. Η σοδειά χανόταν από έλλειψη εργατικών χεριών. Μάταια καρτερούσαν το δρεπάνι του θεριστή τα χρυσά στάχια. Οι σπόροι ξανάπεφταν στη γη που τους γέννησε. Οι δουλευτάδες που έσπειραν τον κάμπο είχαν εξαφανισθεί, μαύρη χρονιά περίμενε τη Θεσσαλία...''.
Στην πολύ σημαντική αυτή αναφορά βλέπουμε πως φανερά υπάρχει έλλειψη εργατικών χεριών λόγω των πολλών θανάτων αλλά και του φόβου που επικρατεί.
Στην πραγματικότητα αυτή πρέπει να προσθέσουμε στο νου μας τις καταγραφές του Ρουμάνου επιστήμονα Ιον Ιονέσκο Ντε Λα Μπραντ στη ''πειραματική'' του πορεία το 1850 στη Θεσσαλία που μας αναφέρει ενδεικτικά:''...οι οποίες θα μας χρησιμεύσουν ως πυξίδα στην έκθεση της παραγωγής και της διανομής του πλούτου, σε μία από τις πλέον ωραίες και τις πλέον γόνιμες επαρχίες της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Χάρη στους πόρους που διαθέτει, ακόμα και σήμερα, η Θεσσαλία αξίζει την παλιά ποιητική ονομασία της, ''χρυσόμηλο'' της αυτοκρατορίας. Τα χρονικά των ισχυρών εθνών, τα οποία διεκδίκησαν αυτό το τμήμα της Ανατολικής Ευρώπης, επιβεβαιώνουν την σπουδαιότητα της επαρχίας...''
Ακόμη και για την αχανή Οθωμανική αυτοκρατορία η Θεσσαλία υπήρξε κομβική λόγω των εύφορων εδαφών της και η παρουσία εργατικών χεριών θεωρείτο επιβεβλημένη. Άλλωστε η εργασία λογίζεται ως αποφασιστική εκδοχή στη μετακίνηση τότε γεναρχών σημερινών γνωστών οικογενειών του Κεφαλόβρυσου, ακόμα και από τη Μικρασία. Μάλιστα σε αυτή την κατεύθυνση κινείται και η θεωρία του εξαγροτισμού γεγονός που συνέβαλε στη συρρίκνωση των πόλεων (εφαρμόσιμη σε αρκετές χρονικές στιγμές), κατά τον Αλεξάντρ Πετρόβιτς Καζντάν.
Το έτος 1918 αποτελεί ορόσημο με την εξάπλωση της ισπανικής γρίπης με τα δραματικά της γεγονότα στα οποία έχουμε αναφερθεί σε παλαιότερο μας κείμενο ΕΔΩ. Τέλος, στη τρέχουσα διετία δεν είναι λίγοι οι χωριανοί που έχασαν την μάχη με την πανδημία.
Βοηθητικές Πηγές Έρευνας:
Έρευνα - Αρχείο / Γεώργιος Μπαθρέλλος 2005
''Ξένοι ταξιδιώτες στην Ελλάδα 1810'' / Κυριάκος Σιμόπουλος 2008
''Δέλτος: Ιστορία της ελληνικής ιατρικής'' / Φίλοι Μουσείου Ελληνικής Ιατρικής 2011
''Θεσσαλική κοινωνία'' / Γεώργιος Τερεζάκης 2013
''Ισολογισμός διαχείρισης κτημάτων της Αυτού Υψηλότητας Ρεσίντ Πασά'' / μτφρ. Κ.Σαμαράς 2019