ΑΡΧΕΙΟ

Εμφάνιση περισσότερων

Οι συρτάρες στο παλιό Κεφαλόβρυσο

Στα παλιά τα χρόνια το Κεφαλόβρυσο, όπως και άλλα χωριά στη Θεσσαλία, ήταν τσιφλίκι. Η παρουσία αρχοντικών κτιρίων όπως το κουτσέκι μαρτυρά την δύναμη των ακτημόνων απέναντι στους χωρικούς της εποχής, τους κολίγους. Οι κολίγοι δούλευαν σε πολύ απαιτητικές συνθήκες, ενώ ξέχωρα από το είδος της εργασίας, οι ασθένειες τους αποδεκάτιζαν. 

Ένα λαογραφικό-πλέον-στοιχείο από τη ζωή των χωρικών τότε ήταν οι φτωχικές κατοικίες τους, οι συρτάρες ή σαρτάρες. Και στο παλαιό Μέρτσι υπήρχαν αρκετές από αυτές. Επρόκειτο για χαμηλά οικοδομήματα συνεχόμενα κατά μήκος σε σχήμα ορθογώνιου τετράπλευρου, παρατακτικά ενωμένα μεταξύ τους, που ουσιαστικά σε μεγάλο βαθμό αντικατέστησαν τις καλύβες. Το μήκος τους δεν ξεπερνούσε τα είκοσι μέτρα ενώ το πλάτος έφτανε τα έξι. Το ύψος τους ήταν περί των δυόμιση μέτρων. Τα υλικά δομής ήταν κυρίως το χώμα και το ξύλο, και γενικά υλικά που βρίσκονταν σε αφθονία στο περιβάλλον τους. Ο προσανατολισµός του σπιτιού ήταν συνήθως νοτιοανατολικός ώστε να αξιοποιείται το ηλιακό φως. Το καλοκαίρι οι καυτές ακτίνες του ήλιου δεν εισχωρούσαν στα δωµάτια του σπιτιού, ιδίως κατά τις ζεστές µεσηµεριανές ώρες. Τα σπίτια αυτά πολλές φορές φιλοξενούσαν πάνω από μια οικογένεια (συνήθως δύο έως τέσσερις) καθώς και τα ζώα τους, σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο. Γενικά τα κτίσματα αυτά εξυπηρετούσαν κυρίως την παραγωγική διαδικασία. Έτσι ήταν δομημένα και αυτά και τα μεταγενέστερα. Οι χώροι που δέσποζαν ήταν οι στάβλοι, οι αποθήκες για τις σοδειές και τα εργαλεία.

Ετυμολογικά η ονομασία τους ''συρτάρες''

προέρχεται από το επίρρημα συρτά (του ρήματος σύρω) επειδή το ένα ήταν δίπλα στο άλλο. Και το ''σαρτάρες'' πρόκειται για την ίδια λέξη, μόνο που το γράμμα ύψιλον αφομοιώθηκε με το ακόλουθο γράμμα άλφα.

Τα κτίσματα αυτά μπορούν σήμερα και χαρακτηρίζονται από αρχετυπικές αξίες. Όμως οι συρτάρες δεν υπήρξαν μόνο μια κατοικία του χθες που χρήζει μελέτης στο σήμερα, αλλά δείγμα του αέναου επίπονου αγώνα των ανθρώπων εκείνης της εποχής για διαρκή επιβίωση.