Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο μας για πρώτη φορά τον Μάιο του 2022.
Η αρχαία Φαλώρεια εκτεινόταν ανατολικά έως την Θεόπετρα, δυτικά περιελάμβανε ολόκληρη την ανατολική πλευρά του Κόζιακα, νότια μέχρι το Κεφαλόβρυσο και βόρεια ως τα ριζά του Κόζιακα. Το διοικητικό της κέντρο προσδιορίζεται στην περιοχή Μεγάρχης-Περιστέρας. Μια προ-ομηρική πόλη που στην ακμή της μετρούσε περί τους 15000 κατοίκους.
Ο τρόπος κατασκευής των τειχών της, τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν αλλά και το μέγεθος αυτών, αποτελούν σημεία αναφοράς και επιβεβαιώνουν την οικονομική και στρατιωτική δυναμική της πόλης καθώς και το γνωστικό επίπεδο των πολιτών της.
Η πόλη-κράτος διοικείτο από τον ισόβιο ανώτατο άρχοντα, τον Ταγό. Στην ιεραρχία την διοικητική ακολουθούσαν οι αξιωματούχοι πλαισιωμένοι από την φρουρά της ακρόπολης και τους φύλακες των πυλών, τους πυλωρούς, μέχρι φυσικά τον στρατό. Ο στρατός μάλιστα υπήρξε αυτός όπου με το θαυμαστό και ισχυρό ιππικό εξασφάλιζε την εδαφική ακεραιότητα και κατ' επέκταση την οικονομική ευημερία της Φαλώρειας.
Η κοινωνική και οικονομική διαστρωμάτωση είχε τους ευγενείς και τους γαιοκτήμονες στην κορυφή της πυραμίδας, οι οποίοι συγκέντρωναν τον πλούτο ενώ επίσης διατηρούσαν και στρατιωτική δύναμη, η οποία πάντοτε βρισκόταν στην διάθεση του κράτους. Ακολουθούσε η ολοένα αναδυόμενη τάξη των εμπόρων, η οποία εκμεταλλευομένη την άφθονη επάρκεια βασικών αγαθών στη περιοχή προχώρησε σε εξαγωγές κερδίζοντας σταδιακά μερίδιο σε πλούτο και αποφάσεις εξουσίας. Στο τέλος ήταν οι πενέστες, οι άνθρωποι οι φτωχοί, ουσιαστικά οι εργάτες γης και οι υπηρέτες.
Το γλωσσικό και θρησκευτικό στοιχείο υπήρξε κοινό με τους υπόλοιπους Έλληνες. Επιγραφές με την ονομασία της πόλης και θεοί όπως ο Απόλλων, η Άρτεμις και η Αθηνά αποτυπώνονται στα πάρα πολλά νομίσματα της πόλης όπου έχουν βρεθεί και φυλάσσονται σε μουσεία, όπως το Νομισματικό Μουσείο της Αθήνας καθώς και σε ιδιωτικές συλλογές του εξωτερικού.
Η Φαλώρεια υπήρξε μέλος της Δελφικής Αμφικτιονίας με δικαίωμα ψήφου ενώ ήταν παρούσα σε όλες τις σημαντικές ιστορικές στιγμές. Στα ταραχώδη χρόνια των Περσικών πολέμων συνέπραξε με την Περσική αυτοκρατορία, ωστόσο στο πεδίο των μαχών η στάση της υπήρξε αριστοτεχνικά ουδέτερη. Το ίδιο συνέβη και στα χρόνια του Πελοποννησιακού πολέμου ούσα σύμμαχος της Αθηναϊκής δημοκρατίας. Και στη συγκεκριμένη περίοδο η τακτική επιλογή της στις στρατιωτικές συρράξεις κρίνεται ως ουδέτερη.
Ωστόσο δε συνέβη το ίδιο κατά την άνοδο του Μακεδονικού βασιλείου. Οι Φαλωρειάτες θεωρώντας πως έχουν στενούς συγγενικούς δεσμούς με τον μακεδονικό θρόνο αποδεικνύονται πιστοί σύμμαχοι των Μακεδόνων, μέχρι τέλους. Μέσα στα χρόνια ο δεσμός αυτός αναπτύσσεται στο σημείο που τα νομίσματα της Φαλώρειας κόβονται στο Νομισματοκοπείο της Αμφίπολης.
Η σχέση αυτή υπήρξε αμφίδρομη καθώς όταν η πόλη απειλήθηκε και έπειτα πολιορκήθηκε από τις πανίσχυρες ρωμαϊκές λεγεώνες το 198 π.Χ. στην υπεράσπιση της πόλης έλαβε μέρος ενισχυμένη μακεδονική φρουρά 2000 ανδρών. Η αντίσταση της πόλης υπήρξε αξιομνημόνευτη καθώς απέκρουε τον ισχυρό εχθρό επί 4 ημέρες και αν δεν λάμβανε χώρα η αιφνίδια αλλά ευφυής στρατηγική κίνηση του ύπατου Φλαμινίνου να κινηθεί από τον Βυτουμά, ίσως η πορεία της πολιορκίας να ήταν διαφορετική. Με την νίκη των Ρωμαίων ήλθε η λεηλασία και η πυρπόληση της πόλης.
Μπορεί το βασίλειο της Φαλώρειας να έσβησε στο χρόνο όμως τα αποδεικτικά στοιχεία του ένδοξου παρελθόντος της είναι μεγάλης τοπικής και περιφερειακής αξίας, ώστε να χρήζουν ακόμα μεγαλύτερης ασχολίας από τους ειδικούς καθώς και κάποιας στοιχειώδους δράσης από τοπικούς συλλόγους και φορείς προς την κατεύθυνση δραστηριοποίησης των αρμόδιων υπηρεσιών.
υποστηρικτικές πηγές της έρευνας:
Εφορία Αρχαιοτήτων Τρικάλων
Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών
Νομισματικό Μουσείο Αθηνών
Μπάρινγκτον Άτλας
Ντομέ Άτλας
Εγκυκλοπαίδεια Πυρσός
Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα
Αρχαία Εστιαιώτιδα-Γκούμας 2011
Αιγίνειο-Αλμπάνη 2007
Οικισμοί ΒΔ Θεσσαλίας-Σπανός 2004
Αρχαία Θεσσαλία-Φ.Ι.ΛΟ.Σ. 2002
Μέγας Αλέξανδρος-Κεφαλλονίτης 1999
Τρίκαλα-Κλιάφα 1998
Θεσσαλία-Γεωργιάδης 1995